Bergarako San Pedroko Stoltz Fréres organoa
XIX mendearen azken erdialdean San Pedroko "Junta de fabrika"k organoberri bat behar zela erabaki zuen, eraikuntzaren handitasun eta maila artistikoaren bat etorri behar zena. Garai hartako organo-etxe ospetsuenek euron proiektuak bidali zituzten Bergarara, organo berria egiteko irrikiaz. Cavaillé-Coll, Merklin eta Stotlzek aurkeztu zituzten euren proiektuak eta azkena aukeratu zuten. Pariseko Stoltz anaien lana 1889ko martxoaren 18an inauguratu zen. Prezioa 36,500 libera izan zen eta donazio bidez ordaindu ziren. Donazio egilea, Doña Martina Maiz izan zen, Blanc jaunaren alarguna, Algodorekoa.
Instrumentuak hiru telatu, pedalierra eta 36 erregistro dauzka. Bitxikeria bezala, normala den baina tonu-erdi beherago dago afinatua. Donato Gallastegik honen arrazoia koruko abeslarien ahotsa ez nekatzean topatzen du. Hau arrazoi bat da, eta bestea izan liteke ohituraz organo barrokoak tono erdi beherago afinatzen zirela, eta behar bada, kantoreek ohituta zeuden afinazio hura kontserbatzeko gogoa izango zuten, nota altuekin ez gehiegi nekatzeko.
Egia esan, abesteko orduan, tonu-erdi beherago egoteak lasaitasun haudia eman dezake, tenoreentzat batik bat. Organo bi fatxada dauzka. Nagusia korura begira dagoena, bertan Ama Birjiña eta bi aingeru tronpetekin ageri dira. Alboko fatxada, aldiz, elizarantz begira, San Matias, alabarda batekin, Bergarako gremioen zaindaria. Konsola edo teklatuen gainean urrezko koloreko letra haundiz, salmo bateko pasarte bat: "Laudáte Dominum in tympano; et choris. Laudáte eum in chordis; et órgano".
Organogile eta organojole guztiek ahobatez goraipatzen dute organoa hau. Euskal Autonomi Elkartean, "Grand orgue" delakoak zazpi daude, eta Stotlz etxekoek bi besterik ez, Tolosakoa eta hau.
El órgano Stoltz Fréres de San Pedro, Bergara - Pedro Guallar
A mediados del siglo XIX, la Junta de Fábrica decidió sustituir el órgano barroco existente por un instrumento nuevo mas acorde al tamaño de la iglesia y con las necesidades artísticas de ésta. A tal fin contactaron con los principales fabricantes franceses de la época - Cavaillé-Coll, Mercklin y Stoltz Frères - decidiéndose finalmente por este último. El órgano, inaugurado el 18 de marzo de 1889, costó 36,500 francos y fue adquirido gracias a una donación de doña Martina Maiz, viuda del industrial algodonero Blanc. Desde su construcción está afinado medio tono más bajo que el diapasón normal. Fue restaurado por José Mª Galdos y Alejandro Usabiaga en 1973.
The Stoltz Frères organ of San Pedro church, in Bergara
About the middle of the XIXth century, the Patron´s Board of the church of San Pedro decided that a new organ more according to the size and artistic needs of the parish was needed to replace the existing barroque organ. To that end they proceeded to contact the main French organ makers of the time - Cavaillé - Coll, Mercklin and Stoltz Frères - finally deciding to accept the offer made by Stoltz.
The organ was inaugurated on March 18th, 1889. It cost 36,500 francs and was paid for thanks to a private donation. From its construction it was tuned a half tone below, apparently to help the then music chapel. In 1973 it was restored by J.M Galdós and A. Usabiaga. Together with its twin organ of Santa Maria church of Tolosa the yare the only Stoltz Frères organs in the Basque Country and both have been kept in their original condition. (Translation Patricia Cowie Gordon)
aArus031 PROGRAMA, Pedro GUALLAR OTAZUA.
- J.A. Lefebury-Wely: Sortie;
- G. Pierné: Prélude;
- J. Olaizola: Marcha nupcial;
- A. Guiléant: Canzone;
- L. Vierne: Allegro, 2éme Symphonie;
- C. Frank: Prélude, Fugue et Variation;
- V. Zubizarreta: Variaciones sobre un canto vasco;
- . F. Mendelsshon: Sonata Op 65, nº4.
ESKERRAK/AGRADECIMIENTOS:
a Aita FideI lzagireta / y Pako Lazkanori.
DISPOSICIÓN del órgano Stoltz Fréres de San Pedro, Bergara
I teclado II teclado III teclado Pedal
Bordón 16 Bordón 16 Violón 16 Contrabajo 16 Flautado 8 Flauta Armónica 8Flauta Armónica 8Violoncelo 8 Flauta Armónica 8Salicional 8 Violón 8 Bajo 8 Bordón 8 Bordón 8 Viola de Gamba 6 Bombarda 16 Violoncelo 8 Flauta Octaviante 4 Voz Celeste 8 Trompeta 8 Octava 4 Campanillas (2-3h) Flauta Octaviante Lleno (2-5h) Trompeta 8 Octavín 2
Bombarda 16 Clarín 4 Trompeta 8
Trompeta 8 Clarinete 8 Clarín 4
Clarín 4 Fagot-Oboe 8
Corneta (5h) Voz Humana 8
Enganches:I/P, III/P, II/I, III/I, Octavas graves III/I. Trémolo, trueno, Llamada de lengüetería del I, II, III y pedal. Palanca neumática del I. Pedal de expresión al III.
BIBLIOGRAFÍA:
- Gipuzkoako organoak - Organos de Gipuzkoa J. M. Azkue, E Elizondo y J.M. Zapirain (kutxa funazioa - fundación kutxa) 1998.
- Bergarako Organoak. Iñigo Alberdi Amasorrain. Berrigara. Bergara.
Recorded by Juan Rekarte using MB microphones, SONY recording equipment and B&W monitors on April 14 and 15, 2003.
Valoraciones
No hay valoraciones aún.