CANTOS Y BAILES TRADICIONALES VASCOS para piano- ANTZIÑEKO KANTU ETA DANTZA EZAGUNAK.
(Colección SANTESTEBAN Bilduma)
1826. urtean Juan Ignacio de Iztuetak (Zaldibia, 1767 - Donostia, 1845) Gipuzkoako Dantzak bilduma argitara eman zuenez geroztik, musikari, ikertzaile edota euskal musika tradizionalaren zale askok eraman dute pentagramara ahozko tradizio ahularen baheak guganaino helarazi dituenkantu zaharrak.
Mme. de la Villehelio "Souvenir des Pyrenees", Pascal Lamazou "14 Airs Basques", J.D.J. Sallaberry "Chants populaires du Pays Basque", Julien Vinson "Folklore du Pays Basque", Charles Bordes "Dix cantiques populaires basques", "Douze chansosn amoureuses du Pays Basque-Français", Echeverria y Guimon "Ecos de Vasconia", Bartolomé de Ercilla "Colección de cantos vizcainos", Rodney Gallop "25 chansons populaires d'Euskal-Herria", "Six basque folksongs", "Euskal erriko kanta zarrak", NEHOR-DUFAU "Recueil de chansons basques", Resurrección María de Azkue "Cancionero popular vasco", Florentin Vogel "Euskaldun kantikak", J.A. de Donostia "Cancionero vasco", Joge de Riezu "Flor de canciones populares vascas", "Nafarroa-ko Euskal-kantu zaharrak", J.I. Ansorena "Euskal kantak"... hauei esker, besteak beste, gara gaur egun euskaldunok euskal kantu tradizionalaren bilduma eder eta zabalaren jabe.
Kantu hauek, inspirazio iturri modura edo konposiziorako gai zuzen bihurturik, orkestra edo pianorako obra eder askoren iturburu bilakatu dira euskal musikaren historian: Jesus Guridiren "Diez melodías vascas para orquesta", Aita Donostiaren "Preludios vascos para piano", Tomas Garbizuren "Danzas vascas para piano" dira, behar bada, horren adibiderik behinenak.
Aipatutako folklorista edo, oro har, musikariek osatzen duten talde zabal honen barruan José Antonio Santesteban (1835-1906) donostiarraren izena aipatu behar da oraingo honetan. Donostiako Santa Maria elizako organo-jole eta musikagileak "Aires Vascongados" titulupean 81 abestiz osatutako ahotsa eta pianorako bilduma eman zuen argitara 1864. urtean, familiakoek Donostian sortu berria zuten inprimategian, hain zuzen.
1889an bigarren bilduma argitaratu zuen; hau, ordea, pianorako. Azken bilduma honetako doinuak -doinuak soilik- erabiliko ditu Tomas Garbizuk disko honetara ekarri diren obra labur, herrikoi eta sakonak idazteko.
Santestebanek bere bildumako doinuei eman zien jantzi harmoniko soila baino lan jasoagoa egin behar zuen Tomas Garbizuk 1977an jaso zuen enkarguaren arabera.
Lan hau argitara emateko asmotan egin zela pentsa bagenezake ere, kontua da ez zela inoiz moldiztegira iritsi eta ez genuela honen berririk XXI. mendearen atarian Juan Padrosa piano-joleak bere sakonean dagoen musika azaldu digun arte.
Hau da Tomas Garbizuren eskuizkribuan irakur daitekeen izenburu zehatza: CANTOS Y BAILES TRADICIONALES VASCOS para piano- ANTZIÑEKO KANTU ETA DANTZA EZAGUNAK.
Juan Padrosa piano-joleak eta Ramon Lazkano konpositoreak elkarlanean bilduma zehatz-mehatz aztertu ondoren, eta pieza bakoitzaren tonalitatea eta ezaugarri bereziak kontuan harturik, bilduma osoari dagokion kohesioa ematearren, hogeita hamar kantu eta hamabi dantzen ordena aldatzea erabaki dute.
Biziki pozten gaitu hainbeste urtetan bazterturik egon den obra bikain hau berreskuratu izanak.
Patxi Intxaurrandieta
CANTOS Y BAILES TRADICIONALES VASCOS para piano - ANTZIÑEKO KANTU ETA DANTZA EZAGUNAK.
Desde que el año 1826 Juan Ignacio de Iztueta (Zaldibia, 1767 - Donostia, 1845) diera a conocer su Gipuzkoako Dantzak - obra que recoge 52 cantos y bailes tradicionales vascos - son muchos los músicos, investigadores o, sin más, enamorados de la ancestral tradición musical vasca, que han hecho un inestimable esfuerzo para llevar al papel pautado lo que de la siempre frágil tradición oral ha perdurado en la memoria popular hasta los tiempos modernos.
Mme. de la Villehelio "Souvenir des Pyrenees", Pascal Lamazou "14 Airs Basques", J.D.J. Sallaberry "Chants populaires du Pays Basque", JulienVinson "Folklore du Pays Basque", Charles Bordes "Dix cantiques populaires basques", "Douze chansosn amoureuses du Pays Basque-Français", Echeverria y Guimon "Ecos de Vasconia", Bartolomé de Ercilla "Colección de cantos vizcainos", Rodney Gallop "25 chansons populaires d'Euskal-Herria", "Six basque folksongs", "Euskal erriko kanta zarrak", NEHOR-DUFAU"Recueil de chansons basques", Resurrección María de Azkue "Cancionero popular vasco", Florentin Vogel "Euskaldun kantikak", J.A. de Donostia "Cancionero vasco", Joge de Riezu "Flor de canciones populares vascas", "Nafarroa-ko Euskal-kantu zaharrak", J.I. Ansorena "Euskal kantak"... son, entre otros, los responsables de que contemos hoy en Euskal Herria con un exuberante fondo de melodías tradicionales.
Melodías que han servido a nuestros mejores compositores como fuente de inspiración en algunos casos y como directo material temático en otros, para componer bellísimas colecciones de música sinfónica o pianística: "Diez melodías vascas para orquesta" de Jesús Guridi, "Preludios vascos para piano" del Padre Donostia, "Danzas vascas para piano" de Tomás Garbizu son, quizás, algunos de los ejemplos más sobresalientes.
Perteneciente a este amplio grupo de folcloristas o músicos en general, destaca dentro del siglo XIX la figura de José Antonio Santesteban (Donostia 1835-1906), compositor y organista de la iglesia de Santa María de San Sebastian, y autor de una primera serie de 81 melodías populares para canto y piano titulada "Aires vascongados", publicada en 1864 en los talleres de la imprenta recién creada por su familia.
En 1889 publica una segunda serie, esta vez para piano solo. Esta segunda serie es de la que se servirá Tomás Garbizu para extraer el material melódico -exclusivamente el melódico- que es la base del disco que nos ocupa.
El año 1977 Tomás Garbizu recibe un encargo para realizar arreglos del cuaderno de Santesteban, con el fin de darles a estas conocidas melodías un tratamiento armónico más elevado del que en su día los revistiera el insigne donostiarra. Aunque podemos suponer que el objetivo final del encargo era su publicación, lo cierto es que nunca vieron la luz hasta que en los albores del siglo XXI nuestro gran pianista Juan Padrosa nos ha explicado toda la música que en estas breves (a veces no tan breves) pero bellísimas piezas subyacía.
El título exacto que aparece en el manuscrito de Garbizu es el siguiente: CANTOS Y BAILES TRADICIONALES VASCOS para piano - ANTZIÑEKO KANTU ETA DANTZA EZAGUNAK.
Después de un detallado análisis realizado por Juan Padrosa en estrecha colaboración con el compositor Ramón Lazcano, el orden de los treinta cantos y las doce danzas de que consta la colección ha sido alterado en función de las tonalidades y las características de las diversas obras y en pro de una mayor cohesión de la obra en su conjunto.
Nos congratula profundamente la recuperación de esta obra que durante casi veinticinco años durmió en ese inmenso baúl donde todavía duermen tantas otras obras de otros tantos grandes compositores vascos.
Patxi Intxaurrandieta
PROGRAMA
1- Urra papito, 2- Ume eder bat, 3 - Oriamendiko soinuak, 4 - Nere maitiarentzat, 5 - Pastelero, 6 - Zortziko, 7 - Kontxesi, 8 - Beltzarana, 9 - Gernikako arbola, 10 - Zortziko, 11 - Nire senarra, 12 - Goazen Josepe, 13 - Iru damatxo, 14 - Aita Prantzisko, 15 - Urnietako soinuak, 16 - Aita San Antonio, 17 - Berakoetxea, 18 - Il mai ta ezin, 19 - Zaldi baten bizitza, 20 - Josepateko zelaia, 21 - Aita Yagüe, 22 - Nere maite polita, 23 - Alkate soinua, 24 - San Martin de Aguirre, 25 - Martin Etxeberriko, 26 - Danbolin zortzikoa, 27 - Iru puntokoa, 28 - Ai au praile pikarua, 29 - Aita San Inazioren martxa, 30 - Erreberentzia, 31 - Jorrai dantza, 32 - Espata dantza, 33 - Galaien esku dantza, 34 - Gazte dantza, 35 - Brokel dantza, 36 - Bigarren zubia egiteko aldea, 37 - Esku aldatzeko soinua, 38 - Edate dantza, 39 - Neskatxen esku dantza, 40 - Etxe andre dantza, 41 - Iriyarena, 42 - Bordon dantza - Zortziko de San Juan
Valoraciones
No hay valoraciones aún.